Planör Nedir?
Planör motor olmadan havada hareket edebilen uçaklara verilen genel addır. Motor olmadan nasıl uçar diyenler olabilir kısaca şöyle söyleyelim;
Planörler herhangi bir motor aksamı olmadığı için havanın kaldırma kuvvetinden yararlanılır. Havanın kaldırma kuvvetini kullanabilmek içinde planörlerin yapımında hafif ve sağlam olan maddeler kullanılır.
Diğer bir tabirle Planör, (Fransızca: Planeur, süzülerek uçmak) üzerinde hiçbir güç kaynağı olmadan uçabilen sabit kanatlı hava taşıtı.
Uçağı Kim İcat Etti? Uçak Nasıl Bulundu?
Kokpiti tek veya çift kişilik olabilir. Vinç sistemiyle ya da bir uçağın çekmesiyle havalanırlar. Belli bir yükseklikte çekici ile bağlantısını koparıp atmosferdeki hava akımlarından yararlanarak uçabilirler. Özellikle düzenlenen yarışmalarda amaç, en kısa zamanda en uzun yolu katetmektir. Planör yarışmaları mesafe (en uzun mesafeye gidebilmek), zaman (en kısa sürede gidebilmek), irtifa (en yükseğe çıkabilmek) ve akrobasi (planörde yapılan çeşitli gösteriler) olarak düzenlenir.
Planör Ne Zaman İcat Edildi?
Dünyada ilk planörün mucidinin 1886 yılında bir deneme uçuşu esnasında düşerek ölen Otto Lilienthal olduğu bilinmektedir. Bugün planörcülük birçok ülkede sevilerek yapılan hava sporlarının başında gelmektedir. Türkiye’de de en eski hava sporlarından olup, Planör Uçuş Okulu 1935 yılında açılmıştır.
Günümüzde kullanılmakta olan planörler kontraplak ve fiberglas gibi çok hafif malzemelerden yapılmaktadır. Dar gövdesi planörün havayı kolayca yarmasını sağlar, kanatları ise kaldırma kuvvetinden daha fazla faydalanabilmek için ince ve uzun olarak tasarlanmıştır. Planörün motoru olmadığından kanat şekilleri havada kalmasına yardım etmelidir.
İnsanlar uzun yıllar boyunca hep uçmanın hayalini kurdular. Bu hayal uğrunda birçok insan hayatını kaybetti. Farklı birçok araç icat edildi. Bu icatların en kullanışlısı ise günümüzde oldukça yaygın olarak kullanılan uçaklardır.
Uçağı icat edenler olarak Amerikalı Wright kardeşler bilinirler. Ancak fikir kendilerinden çıkmamıştı. Sadece daha önce bulunmuş ancak önemi kavranamamış bir buluşu geliştirmekti yaptıkları. Uçuşun asıl babası İngiliz George Cayley’dir. Cayley planörü icat etmiş ancak İngiltere’de birtürlü önemini kavratamamıştı. 1849 yılında dünyada ilk kez havadan ağır bir araçla insan uçuran kişidir. Cayley’den 50 yıl kadar sonra 1903 yılında Uzun mesafelere kesintisiz uçabilmeyi sağlayan Wright Flyer bulunmuştur.
Cayley’nin havadan ağır uçabilen araçlar yapma merakı 1784′te yapılan model helikopterleri görmesiyle başladı. 1799 yılında ilk sabit kanatlı uçağını yaptı. 1804 yılında küçük bir model uçak üretti ve 1809 yılında orjinal boyutlarında olanını
üreterek uçurdu. Uzun yıllar boyunca çeşit çeşit model uçaklar üretti ve bu hevesinden hiçbirzaman vazgeçmedi. Her zaman aklında olan insanlı uçakları yapabilmek için uğraştı ve 1849 yılında yaptığı bir model ile 10 yaşında bir çocuğu uçurabildi. Bu tarihteki havadan ağır bir araçla ilk insanlı uçuş olarak bilinir.
1853 yılında bir uçuş gerçekleştirdi ki bu kendisine uçuşun babası ünvanını kazandırdı. 1852 yılında Mechanics’ Magazine dergisinde yetişkin bir insanı taşıyabilen tek kanatlı planörünü tanıttı. Cayley, arabacısı olan John Appleby’i uçması konusunda ikna etti ve ilk defa ipsiz olarak uçurdu. Ancak Appleby ne kadar büyük bir işe imza attığının farkında değildi.
İnsan taşıyabilecek büyüklükteki ilk planör, İngiltere’de Sir George Cayley tarafından planlandı ve 15 Eylül 1852 günü yayınlanan “Mechanks ” dergisinde tanıtıldı. Uçurtma şeklindeki aracın bir de kuyruğu vardı. Kanat yüzölçümü 46.5metrekare, ağırlığı ise yaklaşık 150 kiloydu. Pilot, gövdenin altındaki üç tekerlekli bir taşıyıcıya biniyordu.
Bu planörle ilk deneme, ertesi yıl yapıldı. Sir George Cacley’in arabacısı Brompton Hall’daki küçük vadi üzerinde bir süre uçarak, tarihin ilk uçuşunu gerçekleştirdi. O yıl 10 yaşında olan Cacley’in kız torunu George Thompson, aradan 70 yıl geçtikten sonra bu denemeyi şu sözlerle anlattı: “Herkes, sağdaki tepelerdeydi. Kalkışı çok yakından gördüm, Arabacı planöre bindi ve batıya doğru uçtu. Az sonra dedeme bağırdığını duydum: ‘Lütfen Sir George… Lütfen efendim… Ben araba kullanmak için geldim yanınıza… Uçmak için değil!’ ” 2 Kasım 1921 yılında J.E. Hodgson’a yazdığı bir mektupta Bayan Thompson, uçuş mesafesinin yaklaşık 250 metre olduğunu belirtiyor, sonra da planörün yere çakıldığını yazıyor. Havacılık tarihinin bu ilk pilotunun adı, kesinlikle bilinmemekle birlikte, Sir George Cacley’in evindeki belgeler üzerinde yapılan incelemelere göre, arabacının adının büyük bir olasılıkla John Appleby olduğu sanılıyor.