Sizden gelen soru:
* Türkiye’nin en küçük barajı hangisidir? *
Cevap:
Hitit Barajı
Türkiye’nin en küçük barajnın Alacahöyük Gölpınar Hiti Barajı olduğu tahmin edilmektedir.M.Ö. 1250’den günümüze kadar gelen Hitit Barajı aktif olarak kullanılmaktadır. 1935 yılında keşfedilen Gölpınar Hitit barajının taş dolgu settinin yüzeyden yüksekliği yaklaşık 2 m. ‘dir. Bendin taşları yumruk büyüklüğündedir. Barajın gövde kısmının derinliği orta da 2.5 m’dir. Dikdörtgen şekline yakın su havzasının boyutlarında yaklaşık 100 x 110 m ‘dir. Bu haliyle Alaca Höyük Hitit Barajı, 25.000 metreküp su tutabilmekte ve yaz kış debisi hiç eksilmeden savakdan suyu Alaca Höyüklülere sulama amaçlı göndermektedir. Biz bu barajı arkeolojik metotlarla açtıktan ve suyunu düzenli bir şekilde akışını sağladıktan sonra, barajın çevresindeki tarla sahipleri, sulu tarıma başlamışlardır. Hititler Döneminde barajın su tutma kapasitesinin çok daha fazla olduğu, taş dolgu seddinin yüksekliğinden anlaşılmaktadır.
Yaklaşık 3250 senelik bir baraj yeniden bir baraj olarak kullanılmaya başlanmıştır. Barajın 3250 yıllık işlevine yeniden kavuşabilmesinin sebeplerinden biriside,barajın suyunun rezervuarın içinden çıkmış olmasıdır. Barajın kaynak suyu rezervuarın birkaç noktasından kaynamaktadır. Ana kaynak ise havzanın güney batı köşesindedir. Bugün için, suyun barajdan çıkışı havzanın kuzeybatı köşesidir. Üç stel ya da yazıt kaidesinin bulunduğu batı duvarı, dışa doğru eğimli olarak en dışta bulunan kanala doğru inmektedir. Duvarın dışına bakan bu eğimli kısmı, çakıl taşlarıyla döşelidir. Taş dolgu settinin çekirdek kısmındaki havuzun suyu dolduğu zaman, batı duvarından çakıl taşlarıyla döşeli kısımdan geçerken tortusunu bırakarak en dıştaki kanala akmaktadır. Hitit baraj yeri, iç anadolu karasal ikliminden karadeniz iklimine geçiş bölgesinde yer almaktadır. Barajın su potansiyeli, yağış alanının (0,092km2) küçük olması nedeniyle tamamen kaynaklarından karşılanmaktadır.
Bugün, Alaca Höyük çiftçileri, Hitit Barajının sularıyla tarlalarını sulamaktadır. Ayrıca, günümüzde Alaca Höyük’ te, DSİ V. Bölge tarafından yapılan küçük barajın (Gölet) suyu, yaz aylarında kurumaktadır. Yazın Hitit barajının suyu, Alaca Höyük çiftçileri tarafından sulu tarımda kullanırken bu su, kış aylarında boşa akmaktadır. Kışın boşa akan bu Hitit suyunun, DSİ V. Bölge Müdürlüğüne ait kuruyan Alaca Höyük göletine aktarılma projesi planlanmaktadır. Böylece; 3250 yıllık bir Anadolu barajının suyu, günümüz göletini dolduracaktır. Bu da, su kullanımı açısından dünyadaki bir başka ilki oluşturacaktır.
Hitit Barajı İstatistikleri
Baraj Yağış Alanı : 0,092 km2 (92 000 m2)
Baraj yıllık ort. Akım (Kaynak ) : 0,015 m3/s ( 15 l/s)
Yıllık ort. Toplam Yağış : 388,40 mm
Baraj Gövde Yüksekliği : 2,5 m
Rezervuar Hacmi : 27 500 m3
Rezevuar Alanı : 11 000 m2
Sulama Alanı : 100 da (10 ha)
Kış sularının DSİ Alaca Höyük Göletine : 1000 da (100 ha)
depolanması durumunda Sulama Alanı
Dinlendirme Havuzu (Gövde ortası) : 130 m x 8 m
Baraj Savak :Gövdenin iki yanında savak vardır. Günümüzde biri mevcut diğeri tahrip olmuştu