Mustafa Kemal siyasi hayatı ve bu konudaki isabetli görüşleri ile de dikkati çeken bir önderdir. Siyasi konulara ilgisi harp okulunda başlar. Harp okulunun bitiminde sadece subaylığa değil, gelecekte girişeceği atılımlara da hazır duruma gelir. Osmanlı Devleti’nin kaçınılmaz görünen sonu hakkında daha açık görüşlere sahip olur. Düşüncesine göre hürriyetçi bir girişim gerekli idi. Ancak bu girişim sadece hürriyeti amaç edinmemeli, ülkenin kurtuluşunu da kapsamalıydı.Mustafa Kemal Harp Akademisi’nde siyasi olaylarla daha yakından ilgilenir. Arkadaşları iel el yazması gazete çıkarmakta, konferanslar vermektedir. Mustafa Kemal’in bu faaliyetleri yöneticilerin gözünden kaçmamış Harp Akademisi’ni bitirdiğinde bir nevi sürgün olarak Şam’daki 5. Orduya atanmıştır.(1905)

Mustafa Kemal siyasi faaliyetlerine Şam’da da devam eder. BuradaVatan ve Hürriyet Cemiyeti’ni kurar.Cemiyet’in amacı ülkeye hürriyetçi ve halkın temsil ettiği bir yönetimi getirmektir.Ancak bu düşüncelerini ülkenin gözden uzak bir bölgesi olan Şam’da gerçekleştirmenin zor olduğunu görmüştür.Bu iş için en uygun yer olarak Makedonya’yı görmektedir.Bu amaçla gizlice Selanik’e Vatan Ve Hürriyet Cemiyeti’nin bir şubesini açtı.Daha sonra Selanik’te III: Ordu’ya atanan Mustafa Kemal bir süre sonra İttihat ve Terakki Cemiyeti’ne girdi.Cemiyetin Makedonya’da örgütlenmesi için büyük çaba harcadı. Mustafa Kemal bir süre sonra görüş ayrılığından sonra İttihat ve Terakki yöneticileri ile arası açılır.Bu görüş ayrılığı 31 Mart Vakası’nın bastırılmasından sonra net olarak ortaya çıkmıştır.Mustafa Kemal 31 Mart Olayı’nın bastırılması üzerine ordunun görevini tamamladığını bundan sonraki işlerin sivil yöneticilere bırakılmasını ve ordunun siyasete karıştırılmamasını ister.Balkan Savaşlarında uğranılan yenilgiler bu konuda ne kadar haklı olduğunu kanıtlar.

19 Mayıs 1919′da millî birlik ve beraberliği sağlamak amacıyla Samsun’a gitti. Buradan Havza’ya geçerek bildiriler yayımladı. Amasya Genelgesi’ni ya­yımladı. Doğu Anadolu’nun kurtuluşu için Erzurum Kongresi’ne başkanlık etti.Sivas Kongresi’nde bütün cemiyetleri aynı çatı altında birleştirdi.27 Aralık’ta Ankara’ya geldi ve çalışmaları bu­radan takip etti.

Ankara’da 23 Nisan 1920′de TBMM’nin açılmasıyla Türkiye Cumhuriyeti kurulmuştur. TBMM’nin Türk Kurtuluş Savaşı’nı başarıyla yönetmesi, yeni Türk devletinin kuruluşunu hızlandırdı. 1 Kasım 1922′de hilâfet ve saltanat birbirinden ayrıldı, saltanat kaldırıldı. Böylece Osmanlı İmparatorluğu’yla yönetim bağları koparıldı. 29 Ekim 1923′te Cumhuriyet idaresi kabul edildi, Atatürk oybirliğiyle ilk cumhurbaşkanı seçildi. İsmet İnönü tarafından 30 Ekim 1923′te Cumhuriyet’in ilk hükümeti kuruldu. Türkiye Cumhuriyeti, “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir” ve “Yurtta barış cihanda barış” temelleri üzerinde yükselmeye başladı. 24 Kasım 1934′te Soyadı Kanunu gereğince TBMM tarafından Mustafa Kemal’e “Atatürk” soyadı verildi.

Mustafa Kemal Atatürk, 24 Nisan 1920 ve 13 Ağustos 1923 tarihlerinde TBMM Başkanlığına seçildi. Bu başkanlık görevi, Devlet-Hükümet Başkanlığı düzeyindeydi. 29 Ekim 1923 tarihinde Cumhuriyet ilan edildi ve Mustafa Kemal Atatürk ilk cumhurbaşkanı seçildi. Anayasa gereğince dört yılda bir cumhurbaşkanlığı seçimleri yenilendi. 1927,1931, 1935 yıllarında TBMM Atatürk’ü yeniden cumhurbaşkanlığına seçti.