Tümdengelim ve tümevarım yaklaşımları bilimsel bilgi üretilirken kullanılır.
 
Tümdengelim nedir?: Tümdengelim genelden özele akıl yürütmedir.
Örnek1: “Bütün organizmalar hücrelerden yapılmıştır.” genellemesinden “İnsan bir organizmadır. O hâlde insanlar da hücrelerden yapılmıştır.” akıl yürütmesini yapmak tümdengelim örneğidir.
Örnek2: “Bütün balıklar suda yaşar.” genellemesine göre “Palamut suda yaşar”. O halde palamut bir balıktır. 
 
Tümevarım nedir?: Çok sayıdaki özel gözlemden genellemeler çıkarılmasıdır.
Örnek: Bitki, mantar ve hayvanların hücrelerden oluştuğu bilgisinden hareketle “Bütün organizmalar hücrelerden yapılmıştır.” genellemesine ulaşmak tümevarımdır.