Kafiye (Uyak) Nedir?
Şiirde iki veya daha çok dize arasındaki farklı anlam ve görevdeki seslerin, kelimelerin benzerliğidir. Kafiye genellikle dize sonlarında ve kelimelerin köklerinde aranır.
Yarım, tam, zengin ve cinaslı kafiye olmak üzere dörde ayrılır.
a. Yarım Kafiye: Tek ses benzerliğine dayanan kafiyedir.
Bir yaz günü, odamda kaparken bavulumu,
Çekerek koltuğumun parmakları kolumu
Her zamanki sesiyle bana: “Otur” diyecek.

Yukarıdaki dizelerde “bavulumu” ile “kolumu” kelimelerinin kökündeki “l” sesleriyle yarım kafiye yapılmıştır.
 
b. Tam Kafiye: İki ses benzerliğine dayanan kafiyedir.
Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında;
Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum.
Yolumun karanlığa saplanan noktasında,
Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum.
Dörtlükteki “ta” sesleriyle ve “rü” sesleriyle tam kafiye yapılmıştır.
 
c. Zengin Kafiye: İkiden çok ses benzerliğine dayanan kafiyedir.
Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi;
Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır.
Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi;
Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır.
Dörtlükteki “insan” ve “lisan” kelimelerindeki “san” sesleriyle zengin kafiye yapılmıştır.
 
Tunç Kafiye: Dize sonundaki bir kelimenin başka bir dize sonundaki bir kelime içinde yer alması ile oluşan kafiyeye tunç kafiye denir. Tunç kafiye ayrı bir kafiye türü olmayıp zengin kafiyenin bir çeşididir.
 
d. Cinaslı Kafiye: Sesteş (eş sesli) kelimelerle yapılan kafiye çeşididir.
Hadi git, benden sana dilediğince izin,
Öyle bir uzaklaş ki karda kalmasın izin.
Cemâl Sâfi
Bu dizelerin son kelimeleri arasında ses bakımından benzerlik, anlam bakımından ayrım vardır.
 
Kafiye Düzeni
Kafiyelerin diziliş özelliğine kafiye düzeni (kafiye şeması / kafiye örgüsü) denir. Kafiye düzeni belirlenirken birbiriyle kafiyeli dizeler aynı sesle gösterilir. Beş çeşit kafiye düzeni vardır.
 
Düz
…………….. a
…………….. a
…………….. a
…………….. a (b)
 
Mâni Tipi
…………….. a
…………….. a
…………….. b
…………….. a 
 
Çapraz
…………….. a
…………….. b
…………….. a
…………….. b
 
Sarma (Sarmal)
…………….. a
…………….. b
…………….. b
…………….. a
 
Örüşük
…………….. a
…………….. b
…………….. a
 
…………….. b
…………….. c
…………….. b
 
…………….. c